Tom

Tytuł oryginalny: Tom à la Ferme

Reżyseria: Xavier Dolan

Produkcja: Kanada, 2013

Gatunek: thriller psychologiczny

Dostępność: OutFilm.pl

Tom przyjeżdża  na pogrzeb swojego partnera. Z czasem jednak ulega fascynacji mrocznego miejsca i ludzi.

Dolan w nieco innej, ale właściwej mu formie. Film, który żyje atmosferą. A ta jest ciężka, duszna i groźna. Klimat wręcz horrorowy, a koncept intrygujący i mimo wszystko kompletny.

Tom a’la Dolan

Różne są opinie na temat  filmów Xaviera Dolana – jego albo się kocha, albo nienawidzi. Ja jestem w pierwszej grupie, choć na pewno nie jestem bezkrytyczny. Jednak po zachwycie nad dwoma pierwszymi produkcjami „Na zawsze Laurence” okazał się mdły – co jednak wybaczamy. Bo „Tom” to już zupełnie inna historia. Nie jest już teledyskowo, a mimo to jest Dolanowo. To dlatego, że w filmach reżysera liczy się wyjątkowy nastrój uzyskiwany właściwą mu nieregularną kompozycją kadrów. Tym razem jest wyjątkowo przytłaczająco: mgła, funeralna atmosfera i ziemista cera bohaterów. Ogląda się to z obrzydzeniem i podenerwowaniem, ale i z nieukrywanym zachwytem. Kino, które mogłoby być zwykłe, albo nazbyt metafizyczne balansuje między dwiema sferami, czyniąc Toma obrazem na prawdę godnym uwagi.

Tom a’la farmer

Nie poznamy Toma sprzed przyjazdu na farmę, ale odnoszę wrażenie, że nie był tym samym Tomem. Młody, inteligentny chłopak podporządkowuje się upiornej tajemnicy. W miejscu gdzie horyzonty są tak szerokie jak widnokrąg, bohater ulega presji otoczenia i przyjmuje zasady, które mu narzucono. Bunt? A i owszem – ale poza granicami wsi. Tom staje się uległy. Pokusiłbym się nawet o uzasadnienie jego postawy seksualną fascynacją sadomasochizmem (widocznym zwłaszcza w relacji z bratem zmarłego). Tom wie, że musi uciekać, ale instynktownie pożąda kolejnych cierpień, pragnie porzucić wszystko i w całości złożyć się na ołtarzu życia, które uznaje z prawdziwsze. Reżyser nie próbuje nas nawet do przekonać, że tak jest w rzeczywistości – miesza prawdę i fikcję w eterycznej atmosferze. Miesza to co wzniosłe, z tym co podłe, sacrum z profanum.

Tom a’la Tom

Film jest swoisty. To oznacza, że nie podlega gatunkom, nie ulega oczekiwaniom widza, wymyka się konwencjom. Czy jest przez to chaotyczny? Absolutnie nie! Jest dzięki temu wyjątkowy, choć przerażająco intrygujący. Słuszne są porównania stylistyki do mistrza Hitchcocka, choć w powściągliwej formie i osamotnieniu wcale niedaleko mu do założeń Bergmana. Wyjątkowość polega jednak nie na przerażaniu, ani mieszaniu światów. Obraz jest odzwierciedleniem chaosu jaki przeżywa opuszczony człowiek, pozbawiony możliwości przeżycia żałoby ulegający autodestrukcji przez brak ujścia żałoby i seksualnych emocji. Tom traci z oczu cel przyjazdu (pogrzeb) i decyduje się rzucić w wir agresywnych emocji, by zbudować swój życie  na nowo. Tak wygląda świat opuszczonego, wrażliwego człowieka. Swoiście. 

9/10